Vallen als je ouder wordt. Met het ouder worden, neemt ook het risico op vallen toe.
Gevolgen van een val.
Een val kan vervelende gevolgen hebben, bijvoorbeeld kans op hoofdletsel of een botbreuk maar ook angst om opnieuw te vallen. Een val veroorzaakt vaak veel leed. Lichamelijk, door kneuzingen of een breuk, maar ook geestelijk. Ouderen die gevallen zijn, zijn vaak bang om opnieuw te vallen. Die angst zorg ervoor dat ze bepaalde situaties of activiteiten mijden. Vaak leidt dat tot eenzaamheid en een slechtere conditie. Bij mensen met dementie kan vallen zeer ernstige gevolgen hebben en leiden tot de dood.
Oorzaken van vallen
Vallen als je ouder wordt. Vallen kan door verschillende zaken komen. Vaak is een combinatie van oorzaken, zoals:
- Minder kracht: dat kan komen door het ouder worden van de spieren, maar ook door te weinig te bewegen en te weinig eiwitten te eten
- Duizeligheid: dit kan komen door bijvoorbeeld orthostatische hypotensie: de bloeddruk daalt dan snel bij opstaan.
- Onderliggende ziekten aan bijvoorbeeld het hart of zenuwstelsel
- Medicijnen
- Minder goed kunnen zien
- Minder goed kunnen inschatten
- Schoenen die niet genoeg stevigheid geven
- Onveilige omgeving in en rond het huis
RAI en vallen
RAI helpt om onderliggende risicofactoren voor valincidenten te identificeren en behandelen. Het probeert valincidenten, incontinentie en achteruitgang met elkaar in verband te brengen. Zodat preventie van valincidenten geen geïsoleerd doel is maar deel uitmaakt van een ruimere doelstelling met name het stimuleren van fysieke activiteit en het verbeteren van de levenskwaliteit.
De mate waarin valincidenten voorkomen hangt af van de kwetsbaarheid van de cliënt, van zijn verblijfplaats en de hulpverlening die hij/zij ontvangt. Valincidenten kunnen een aanwijzing zijn van achteruitgang en van de aanwezigheid van andere aandoeningen zoals een delier, slechte reactie op medicijnen, te weinig drinken en infecties.
In een periode van 6 maanden valt 40% van de ouderen in een zorginstelling, 35% van de ouderen die thuiszorg ontvangen en 20-30% van de zelfstandig wonende ouderen. Meer dan 10% heeft een ernstige verwonding.
Vroegsignalering
Vroegsignalering van verhoogd valrisico is cruciaal. Een proactieve houding van de (wijk)verpleegkundige kan bijdragen aan het verlagen van het risico op vallen en het beperken van de gevolgschade. RAI is hier een goed hulpmiddel bij.
Behandelwensen
Naast het gebruik van RAI is het belangrijk om de behandelwensen met de cliënt te bespreken en vast te leggen in het zorgdossier. Het is goed om na te denken welke behandeling je wel of niet wilt bij een ernstige ziekte of bijvoorbeeld na een val met letsel. Een bezoek aan de spoedeisende hulp komt meestal onverwacht. Dan ben je emotioneel, bang of in de war. Het is goed om over behandelwensen na te denken op een rustig moment. Mocht er iets gebeuren, dan weten naasten en zorgverleners wat iemand wel en niet zou willen.
Ouderen met dementie en vallen
Vallen als je ouder wordt. Veel ouderen met dementie vallen. Naarmate de dementie bij een persoon vordert, kan deze de situatie minder goed overzien en het risico op gevaar slechter inschatten. Zo ontstaat een grotere kans dat de persoon met dementie zal vallen.
Mensen met dementie vallen twee keer zo vaak als mensen zonder dementie in dezelfde leeftijdscategorie. Daarbij hebben ze vaak ernstiger letsel, herstellen ze minder snel en hebben ze een hogere kans op overlijden ten gevolge van een val.
Als een oudere met dementie na een val ingestuurd wordt naar een ziekenhuis en geopereerd wordt aan een heupfractuur zijn mensen vaak verward. Ze begrijpen niet wat er met hen gebeurd is. De plaatsing naar verpleeg- of verzorgingshuis vindt vaak binnen 5 dagen plaats.
Opnieuw vallen, slecht eten, sterke achteruitgang van conditie en algemeen welbevinden leidt er toe dat veel zorg noodzakelijk is met forse achteruitgang van de algemene conditie en kwaliteit van leven. Meer dan 50% van de ouderen met dementie overlijdt binnen een half jaar. Revalidatie komt nauwelijks op gang. Het is vaak een lijdensweg.
Wel of niet behandelen
Het is belangrijk om goed na te denken over reanimatie, beademing, dialyse, operaties, antibiotica, sondevoeding, wel of geen opname op de IC of helemaal geen verdere behandeling.
Voor een weloverwogen keuze tussen wel of niet opereren van een heupfractuur bij mensen met dementie, is het zinvol de effectiviteit, het gewenste resultaat te bespreken. Als je ervoor kiest om niet behandeld te worden gaat de palliatieve fase in. Dan wordt ervoor gezorgd dat iemand zonder pijn of ander ongemak rustig kan overlijden.
Wat is van belang?
- Regie bij de oudere zelf leggen: wat zijn wensen en grenzen?
- Tijdig het gesprek voeren over wensen en verwachtingen m.b.t. behandeling. Doe dit zo snel mogelijk als iemand in een verpleeghuis komt wonen.
- Het voorkomen dat ouderen bekend met dementie ingestuurd worden naar het ziekenhuis voor behandeling als er een niet-behandelverzoek is.
- Voor opname/ presentatie in het ziekenhuis is duidelijk of hij/zij al dan niet behandeld wil worden.
Resultaten:
De helft van dementerende ouderen in verzorgingshuizen kiest niet voor een operatie in het ziekenhuis bij een heupfractuur of andere aandoening. Dat blijkt uit een proef in West-Friesland waarbij de behandelwensen van dementerende ouderen zijn vastgelegd, op verzoek van orthopeden.
Wil jij meer weten over RAI of over het bespreken en noteren van behandelwensen? Neem gerust contact op.
Interessant artikel? Deel op: